Inleiding
Het plaatsen van trommelvliesbuisjes is – vooral bij kinderen – een veel voorkomende chirurgische ingreep.
Alvorens nader in te gaan op het “hoe” en “waarom” is het zinvol in het kort de werking van het menselijk hoororgaan te bespreken.
Het oor is globaal onder te verdelen in:
- De uitwendige gehoorgang.
- het trommelvlies met daarachter het middenoor. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes. Via de buis van Eustachius staat het middenoor in verbinding met de neuskeelholte.
- het eigenlijke gehoororgaan, ook wel het slakkenhuis genoemd.
Geluid bestaat uit luchttrillingen. Deze trillingen komen via de gehoorgang op het trommelvlies. Het trommelvlies en de gehoorbeentjes versterken de trillingen en geleiden de trillingen naar het slakkenhuis, ook wel binnenoor genoemd. In het slakkenhuis bevinden zich de zintuig(zenuw)cellen, die de trillingen omzetten in zenuwprikkels. Deze zenuwprikkels worden via de gehoorzenuw naar de hersenen gevoerd, alwaar zij in “horen” vertaald worden.
Het middenoor is onder normale omstandigheden gevuld met lucht, die dezelfde druk en samenstelling heeft als de buitenlucht. De druk wordt geregeld via de buis van Eustachius. Waarom de buis van Eustachius, vooral op jonge leeftijd, vaak niet goed werkt is niet precies bekend.
Wanneer wordt een trommelvliesbuisje geplaatst?
Indien de buis van Eustachius niet goed werkt, ontstaat onderdruk in het middenoor, waardoor het trommelvlies naar binnen wordt getrokken. Door de onderdruk kan het slijmvlies in het middenoor geïrriteerd raken en vocht afscheiden waardoor het middenoor gevuld raakt met vocht in plaats van met lucht. Dit wordt “OME” (“Otitis Media met Effusie”) genoemd, maar ook wel “glue ear”, vanwege de stroperige samenstelling van het vocht. Hierdoor kunnen klachten ontstaan van een vol drukkend gevoel in het oor en soms van pijn; hevige pijn kan veroorzaakt worden door een ontsteking van dit vocht (middenoorontsteking). Tevens treedt gehoorverlies op, omdat de geluidstrillingen door de aanwezige vloeistof gedempt worden. Ook kan het gedrag van uw kind veranderen: luid praten en in zichzelf gekeerd raken.
Bij kinderen tussen de twee en zes jaar komt deze aandoening veelvuldig voor; de afwijking is bijna altijd dubbelzijdig.
Vaak blijft het vocht lang aanwezig in het middenoor en kan aanleiding geven tot (herhaaldelijke) oorontstekingen, hinderlijk gehoorverlies en/of langdurige klachten van afwijkend gedrag, en kan een tijdelijke beluchting van het middenoor via een trommelvliesbuisje zinvol zijn. Een trommelvliesbuisje heeft als doel een open verbinding te bewerkstelligen tussen middenoor en uitwendige gehoorgang, opdat via het buisje lucht in het middenoor komt. Er is geen alternatief om de functie van de buis van Eustachius te verbeteren.
Er bestaat een nauw verband tussen bovenste luchtweginfecties, zoals neusverkoudheid en een niet goed functionerende buis van Eustachius. Als een trommelvliesbuisje geplaatst wordt, dienen ook andere oorzaken voor terugkerende bovenste luchtweginfecties, zoals een vergrote neusamandel en/of een ontsteking van de neusholte en neusbijholten uitgesloten of behandeld te worden.
De aandoening kan, alhoewel duidelijk minder frequent, ook op volwassen leeftijd voorkomen.
Wat is een trommelvliesbuisje?
Een trommelvliesbuisje is een buisje, meestal gemaakt van kunststof, met de grootte van een “halve luciferkop”. De doorsnede is ongeveer 1,5 mm en de lengte ongeveer 3 mm. Er zijn verschillende typen, die in vorm, afmeting en kleur kunnen variëren. Een veel gebruikt type is hieronder afgebeeld.
Hoe wordt een trommelvliesbuisje geplaatst?
Opname
Het plaatsen van trommelvliesbuisjes vindt plaats in dagopname. ”s Ochtends worden u en uw kind op het dagziekenhuis verwacht en ongeveer één à twee uur na de ingreep mag u weer samen met uw kind naar huis.
Zo’n dagopname is aangenaam voor het kind, omdat uw kind weer snel thuis is in zijn vertrouwde omgeving. Aan de andere kant gebeurt er op zo”n dag natuurlijk heel veel, maar daar kunnen u en uw kind zich gelukkig goed op voorbereiden. Meer over de gang van zaken tijdens dagbehandeling hoort u van de verpleging op de afdeling.
Het plaatsen van de buisjes gebeurt onder lichte narcose. U mag uw kind tot in de operatiezaal vergezellen tot het slaapt en men verwittigt u terug van zodra uw kind op de ontwaakzaal is toegekomen. Op deze manier weegt het hele gebeuren, zowel voor u als uw kind, niet al te zwaar.
Er wordt een sneetje in het trommelvlies gemaakt. Dan wordt het vocht/slijm uit het oor gezogen. Daarna wordt het trommelvliesbuisje in het sneetje geschoven (zie hieronder). Hoewel er nu een gaatje in het trommelvlies zit, gaat uw kind weer beter horen.
Oorpijn na de ingreep is niet gebruikelijk, pijnstilling is dan ook zelden nodig.
Direct na de behandeling zijn de meeste klachten verdwenen. Soms komt er de dag zelf nog wat gele suspensie uit de gehoorgang. Die werd rond het buisje aangebracht om korstvorming te vermijden.
De eerste dagen na de ingreep kan er soms nog wat vocht uit de gehoorgang komen. Dit stopt meestal spontaan. Soms kan het nodig zijn nog enkele dagen druppels te gebruiken. De arts zal dit dan voorschrijven.
Hoe lang moet een trommelvliesbuisje blijven zitten?
Een trommelvliesbuisje blijft enkele maanden tot soms wel een jaar ter plaatse. Het buisje wordt na die periode spontaan door het trommelvlies naar de gehoorgang toe uitgestoten, waarna het gaatje in het trommelvlies zich, op een enkele uitzondering na, vanzelf sluit.
Bij een groot deel van de kinderen is het plaatsen van een trommelvliesbuisje slechts éénmaal nodig. Bij de overigen moet de procedure meermalen herhaald worden, omdat de functie van de buis van Eustachius nog niet hersteld is. Over het algemeen blijkt dat de functie van de buis van Eustachius na het 7e- 8e levensjaar verbetert, zodat het opnieuw plaatsen van buisjes dan niet meer nodig is. Soms zijn er natuurlijk uitzonderingen.
Antwoorden op enkele veel gestelde vragen:
Wat moet je doen als een oor met een trommelvliesbuisje “loopt”?
Het is niet ongebruikelijk dat er bij patiënten met een trommelvliesbuisje oorloop ontstaat. Meestal geneest dit loopoor spontaan binnen enkele dagen tot een week. Best laat je toch het oor nakijken door de arts die eventueel, zo nodig, een behandeling opstart zo de oorloop langer duurt dan 2 weken.
Kunnen trommelvliesbuisjes aanleiding geven tot schade op latere leeftijd?
Tot op heden zijn er geen aanwijzingen dat kinderen, zelfs indien het meermalen nodig is om een trommelvliesbuisje te plaatsen, blijvende schade daarvan aan trommelvliezen of gehoororgaan ondervinden.
Mag iemand met trommelvliesbuisjes water in de oren krijgen?
Een trommelvliesbuisje heeft een dermate kleine doorsnede dat alleen water onder hoge druk naar binnen kan dringen. Een kind met trommelvliesbuisjes mag dus gewoon douchen, haren wassen en zwemmen. Eventueel kinderen die al wat ouders zijn en echt waterratten zijn, kunnen het advies krijgen om oordoppen te dragen om problemen te vermijden. Duiken wordt ook afgeraden omdat dit duizeligheid kan geven.Ook oordruppels kunnen geen kwaad wanneer er trommelvliesbuisjes aanwezig zijn.
Kinderen met trommelvliesbuisjes hoeven geen watjes in hun oren. Ook hoeven ze geen extra jas, dikke muts of sjaal aan te doen.
De eerste 10 dagen na het plaatsen van een buisje wordt echter aangeraden nog niet te gaan zwemmen, omdat het trommelvliesbuisje die tijd nodig heeft om goed vast te gaan zitten.
Mag iemand met trommelvliesbuisjes vliegen?
Iemand met trommelvliesbuisjes mag gewoon vliegen. Er zullen aanmerkelijk minder klachten bij dalen en stijgen optreden dan gewoonlijk, omdat de buisjes drukveranderingen in het middenoor volgen.
Welke complicaties zijn te verwachten?
Het directe risico van het plaatsen van een trommelvliesbuisje is gehoorverlies, maar de kans hierop is nagenoeg nihil. Andere complicaties zijn een loopoor (reeds op deze pagina beschreven) en het niet dichtgroeien van het trommelvlies nadat het buisje is uitgestoten (in 2% van de gevallen).
De complicaties van het plaatsen van trommelvliesbuisjes moeten worden afgewogen tegen de gevolgen van het niet behandelen.
Wat zijn de gevolgen van langdurige niet-behandelde OME?
De gevolgen van langdurig niet-behandelde OME zijn nog steeds een onderwerp van verscheidene studies. Deze gevolgen kunnen zijn: leer-, spraak-, school- en gedragsproblemen als gevolg van een tijdelijke slechthorendheid. Voorts kunnen blijvende trommelvlies- en middenoorbeschadigingen optreden.