Allergie

Wat is allergie?

Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem van het lichaam op onschadelijke stoffen, zoals stuifmeel, huidschilfers van dieren, huisstofmijt en schimmels. Deze stoffen, die altijd een soort eiwit bevatten, worden allergenen genoemd. Allergie voor deze stoffen geeft klachten van neusverstopping, niezen, snotteren, tranende ogen en jeuk aan ogen, neus en keel.
Neusklachten als gevolg van irriterende (chemische) stoffen, zoals tabaksrook of verflucht, worden niet veroorzaakt door allergie. Iedereen kan in meer of mindere mate last hebben van deze stoffen.

Wat is hooikoorts?

Aan het eind van de vorige eeuw werd ontdekt dat de klachten van allergie voornamelijk voorkwamen aan het einde van de zomer, vooral tijdens het binnenhalen van het hooi. De ziekte werd daarom "hooikoorts" genoemd. Maar hooikoorts wordt niet veroorzaakt door hooi, maar door stuifmeel van bloeiend gras. Omdat allergie ook veroorzaakt kan worden door allerlei andere stoffen kan beter gesproken worden over "allergische rhinitis", dat allergische reactie van de neus betekent.

Wat zijn de belangrijkste allergenen?

Huisstofmijt is een net niet voor het blote oog zichtbaar, op zich onschadelijk, spinnetje dat in alle Nederlandse huizen voorkomt. Het beestje leeft vooral in huisstof en voedt zich voornamelijk met huidschilfers. Het beestje leeft het prettigst in een warme, vochtige omgeving waar veel huidschilfers zijn, bijvoorbeeld in matrassen, kussens en vloerbedekking. Vooral het bed is een favoriete plaats. Huisstofmijten komen het hele jaar voor, maar hun aantal neemt in de herfst toe.

De belangrijkste veroorzakers van allergische aandoeningen:

  • De huisstofmijt hier sterk vergroot maar in werkelijkheid minder dan een halve millimeter groot, verantwoordelijk voor huisstofmijtallergie.

En bloeiend gras, veroorzaker van hooikoorts.
huisstofmijt
de huisstofmijt
gras 
bloeiend gras

Andere pollenallergieën ontstaan door bloeiende bomen, vooral beuken, wilgen en elzen. Tenslotte de kat als meest allergene vertegenwoordiger van overgevoeligheid voor huisdieren. Ook honden en vooral paarden zijn op dat punt berucht. 
Dierlijke producten, zoals huidschilfers van katten, honden en knaagdieren, kunnen ook allergische klachten veroorzaken.

Welke klachten worden veroorzaakt door allergie?

Mensen die last hebben van allergische neusklachten kunnen worden ingedeeld in twee groepen. De eerste groep heeft voornamelijk last van een waterige loopneus, niezen en soms ook jeukende, tranende ogen. De meeste van hen zijn allergisch voor pollen, sommige voor dieren.
De tweede groep heeft voornamelijk last van neusverstopping en soms van een loopneus.
Astmapatiënten kunnen naast deze klachten van de neus ook last hebben van benauwdheid en een piepende ademhaling.

Hoe werkt de neus?

De binnenzijde van de neus is bekleed met slijmvlies. Dit slijmvlies zit vol met klieren, die slijm kunnen produceren en met bloedvaten. Normaal wordt er precies genoeg slijm gemaakt om de neus net voldoende nat te houden. Het slijm in de neus werkt als een beschermende laag tegen bacteriën en virussen. Te veel slijm in de neus veroorzaakt snotteren. Naast te veel slijm in de neus veroorzaakt met name een verdikking van het neusslijmvlies neusverstopping. Deze slijmvliesverdikking ontstaat als de bloedvaten in het neusslijmvlies tijdelijk bloed vasthouden en hierdoor toenemen in dikte, zoals bij een aanval van allergie.

Wat gebeurt er bij een allergie-aanval?

Als een allergeen (bijv. stuifmeelkorrels van gras) in de neus terechtkomt, ontstaat een reactie van het neusslijmvlies (de bekleding van de neus). Het afweersysteem van de neus reageert abnormaal op het allergeen waarvoor men overgevoelig is. Het allergeen bindt zich aan antistoffen (zoals Immuunglobuline E) die aan cellen in het neusslijmvlies gebonden zijn. De binding van allergeen aan deze antistoffen stimuleert de cel waardoor bepaalde stoffen vrijkomen, zoals histamine. Deze stoffen verwijden kleine bloedvaatjes en dit heeft de verschijnselen van allergie, zoals een jeukende neus, niezen en neusverstopping tot gevolg. Men noemt dit allergische rhinitis.

Kan allergische rhinitis de oorzaak van andere problemen zijn?

Verscheidene ziekten en klachten kunnen (mede) veroorzaakt worden door een allergische rhinitis. Dit zijn onder andere oorontstekingen, sinusitis, hoesten, hoofdpijn en vermoeidheid. Vaak vermindert dit als de allergie goed behandeld wordt.

Worden alle neusklachten veroorzaakt door allergie?

Niet alle neusklachten worden veroorzaakt door allergie. Neusklachten kunnen ook veroorzaakt worden door infecties, irriterende stoffen en afwijkingen in de bouw van de neus. De bekendste infectie van de neus is een verkoudheid. Een gewone verkoudheid is binnen 1 week weer over.
Sommige mensen reageren sterk op niet-allergische prikkelende stoffen zoals tabaksrook, (verf)luchtjes, mist en temperatuurwisselingen met neusverstopping, niezen en loopneus. Dit wordt niet-allergische of vasomotore rhinitis genoemd. De neusklachten van allergische en vasomotore rhinitis kunnen op elkaar lijken. Bij veel mensen worden klachten zowel door allergenen als door irritantia veroorzaakt.

Hoe onderzoekt de nko-arts of u allergisch bent en waarvoor?

De nko-arts gaat met vragen op zoek naar aanwijzingen of en waarvoor u allergisch bent. Om precies uit te zoeken op welke stoffen u reageert wordt een huidtest gedaan, waarbij een aantal prikjes met allergenen in de huid wordt gegeven. Op de plaats van de prik kan roodheid en zwelling optreden. Hoewel deze huidreactie meestal na een half uur verdwenen is, kan na 4 - 24 uur opnieuw roodheid en zwelling optreden. De grootte van de rode plek is bepalend voor de ernst van allergie. De betrouwbaarheid van de test wordt gemeten met een controle prikje waarbij de huid moet reageren (er wordt een oplosmiddel met histamine gebruikt).
Ook kan via een bloedmonster bepaald worden of men allergisch is, en zo ja, voor welke stoffen. Het duurt meestal enige tijd voor de uitslag van dit onderzoek bekend is.

Hoe kan contact met de voornaamste allergenen vermeden worden?

Bij de behandeling van allergie is het zeer belangrijk dat contact met het allergeen zo veel mogelijk wordt vermeden. Dit is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Uw nko-arts kan u adviseren welke maatregelen voor u noodzakelijk zijn.
De huisstofmijt leeft in stof bij voorkeur op warme vochtige plekken. Het zoveel mogelijk vrij maken van huisstofmijt noemt men saneren. De belangrijkste ruimte in huis waar de huisstofmijt bestreden moet worden is de slaapkamer. Zorg voor een droge slaapkamer door tijdig in het najaar de CV aan te zetten. Om huisstofmijten te doden, moeten beddengoed en gordijnen bij 60 graden worden gewassen. Eventueel kan het matras en hoofdkussen beschermd worden met een huisstofmijt dichte hoes. Gladde vloeren en schoonmaken van de vloeren (liefst dagelijks) met plakstofdoekjes en/of natte dweil, voorkomt dat hier stof ontstaat waar huisstofmijten in kunnen leven. Er zijn folders bij de nko-arts beschikbaar met uitgebreide adviezen over saneringsmaatregelen tegen huisstofmijt. U kunt met uw nko-arts bespreken welke maatregelen in uw geval zinvol zijn.

Luchtfilterapparaten hebben geen aangetoond effect op klachten veroorzaakt door allergie. Het aanschaffen van zo'n apparaat wordt daarom niet aangeraden.
In geval van graspollenallergie kan geluisterd worden naar de hooikoortsberichten die meestal tijdens het seizoen in het weerbericht worden vermeld. Houdt in perioden dat er veel pollen in de lucht zijn, ramen en deuren zoveel mogelijk dicht. Ga als u veel last heeft niet te veel naar buiten. Vooral 's ochtends vroeg, op warme zonnige dagen, zijn er veel pollen in de lucht.
Als u allergisch bent voor een huisdier is de beste oplossing het dier het huis uit te doen. Als u besluit dit niet te doen, houdt het dier dan in ieder geval uit de slaapkamer. Denk eraan dat je ook een allergische reactie kan hebben bij het in contact komen met bijvoorbeeld kattehaar. Dus het zitten op een sofa waar ook de kat zich soms nestelt, kan de symptomen doen verergeren zonder dat de kat zelf aanwezig is!

Welke medicatie schrijft uw arts voor?

Medicatie tegen allergie worden verdeeld in beschermende middelen, die continu gebruikt moeten worden en medicatie die gebruikt wordt als er reeds klachten van allergie zijn. De beschermende middelen zijn meestalcorticosteroïd-bevattende neusspray. Vooral bij klachten van neusverstopping helpen deze medicatie het best.Antihistaminica tabletten helpen snel als er al klachten zijn. Deze medicatie kan gegeven worden als tablet of als oogdruppels/zalf.

Hyposensibilisatie, een prikkuur met allergeen of ook wel vaccinatie tegen allergie genoemd, wordt voornamelijk toegepast bij allergie voor pollen; soms ook voor huisstofmijt. Hyposensibilisatie vergt 3 tot 5 jaar waarbij meestal 1 x per 4 tot 6 weken een prik moet worden gegeven inde arm. Hyposensibilisatie vermindert de gevoeligheid voor het betreffende allergeen, waardoor de allergische reactie minder hevig wordt. Echter wordt deze therapie enkel voorbehouden voor diegenen die zeer ernstige allergische symptomen hebben die niet onder controle komen met de bovenvermelde medicatie, omdat deze therapie op zich riscovol kan zijn.

De laatste jaren zijn er aanwijzingen dat ook sublinguale immunotherapie (allergeen in druppelvorm onder de tong) een effectief middel zou kunnen zijn, maar echte bevestiging hiervoor is er nog niet. Daarnaast bestaat eer ook een perorale vorm (pil) tegen de graspollenallergie. De behandeling met de subcutane inspuitingen en de sublinguale of perorale therapie zijn ook in belgië niet erkend als standaard behandeling waardoor er ook geen terugbetaling is hiervoor. De kostprijs kan dan ook hoog oplopen.